TÜİK’in AB Ä°statistik Kurumu kriterlerine göre hazırladığı YaÅŸam Kalitesi Modülü sosyal faaliyetlere zaman ve para olmadığını gösterirken, Ä°stanbul Planlama Ajansı, Ä°stanbulluların konutta gündeminin ekonomik konular olduÄŸunu ortaya koydu.
Son yıllarda alım gücünün düşmesi sosyal hayatı da etkiledi. Pazarlıklar dışarıdan eve doÄŸru kayarken evde misafir ağırlamanın maliyeti de hesaplandı. Sosyal aktiviteler de giderek azaldı. TÜİK ve IPA’nın verileri, sosyal hayatın ve sohbetlerin ekonominin etkisi altında kaldığını ortaya koydu.
TÜİK’in “YaÅŸam Kalitesi Modülü” olarak adlandırılan özel paylı çalışması, Gelir ve YaÅŸam KoÅŸulları AraÅŸtırması ile birlikte 2022 yılında hayata geçirilmiÅŸtir.
AB ülkeleri ile birebir uygulamanın amacı, 15 yaş ve üstü vatandaşların sosyal konulardaki memnuniyet düzeylerinin ve sosyal faaliyetlere katılımlarının belirlenmesidir.
Türkiye’deki maddi durumundan memnun olanların ortalaması %46,9 iken risk altında olmayanların dahi oranı %51,1’de kaldı. Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireylerde bu deÄŸer %36,9’dur.
Kişisel bağlardaki mutluluk yüzdesi, tüm bireyler için %65,2 ve yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanlar için %60,2 idi.
Tüm bireyler için, boÅŸ zaman etkinliklerine harcanan zamandan zevk alma oranı ortalama %47,4 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireyler için ortalama %42,0’dır.
Kültürel ve sportif faaliyetlere kayıtsız kalan toplumda yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların katılım oranındaki fark, toplumun iki katını aşmıştır.
15 yaÅŸ ve üzeri bireylerin son 1 yılda %85,3’ü sinemaya, %93,7’si canlı gösterilere, %92,0’ı kültürel alanlara ve %94,9’u canlı spor aktivitelerine gitmemiÅŸtir.
Toplumun tamamında maddi yetersizlik nedeniyle sinemaya gitmeyenlerin oranı %11 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların oranı %23,5’tir.
Aynı nedenle canlı yayına katılmayanların oranı toplamda %10,4 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların oranı ise %21,9 oldu. Kültürel yerleri ziyaret edemeyenler toplumun tamamında %10,3, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanlarda ise %21,3 olarak hesaplanmıştır.
Canlı spor aktivitelerine katılmayanlar sırasıyla %7,9 ve %17 olarak hesaplandı.
Gençler dışında kitap okuma oranı çok düşüktü.
15 yaÅŸ ve üzeri bireylerin %69’u son 12 ayda hiç kitap okumamışken, yaÅŸ gruplarına göre okuma oranları incelendiÄŸinde okul kitapları hariç en çok kitap okuyan yaÅŸ grubu %50,9 ile 15-24 yaÅŸ grubudur. En düşük okuma oranı ise 65 yaÅŸ ve üstü bireylerde %14,1 oldu.
Arkadaşları veya akrabalarıyla yüz yüze veya uzaktan hiç tanışmamış olanların çoğu, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındadır.
Akrabalarıyla evde veya baÅŸka bir yerde arkadaÅŸlarıyla vakit geçirme, birbirleriyle konuÅŸma veya etkinlik (bir araya gelme) yapma sıklıkları incelendiÄŸinde, her hafta %28,7’sinin akrabalarıyla, %37,3’ünün ise arkadaÅŸlarıyla görüştükleri belirlendi.
Akrabalarla telefon, SMS ve internet (yüz yüze olmayan) yoluyla görüşme sıklığı her hafta %40,9 ile en yüksek, her hafta %44,3 ile tekrar arkadaşlarla görüşme sıklığı oldu.
İstanbul Planlama Ajansı tarafından aylık olarak gerçekleştirilen İstanbul Barometresi araştırmasının Haziran 2023 raporu yayınlandı. Rapora göre İstanbulluların haziran ayındaki gündemi ekonomik sorunlar oldu.
Sığınmacı ve mülteciler, trafik ve ekonomik sorunlar kentin en büyük üç sorunu sorusuna yanıt olarak kaydedildi.
Katılımcıların %57,2’si konutta en çok konuÅŸulan konunun ekonomik sorunlar olduÄŸunu belirtti.
Bir önceki aya göre katılımcıların %34,5’i en çok konuttaki ekonomik sorunların Mayıs ayında konuÅŸulduÄŸunu belirtirken, bu oran Haziran’da %57,2’ye yükseldi.
Kredi kartı kullanıcılarının %45,6’sı aylık kredi kartı borcunun tamamını, %33,9’u borcun asgari tutarını ödeyebileceÄŸini belirtmiÅŸtir.
%6,6’sı tüm borcun ortasında asgari tutarı ödeyebileceÄŸini belirtirken, %4,7’si asgari tutarın altında ödeyebileceÄŸini, %9,2’si ise kredi kartı borcunu hiç ödeyemediÄŸini belirtmiÅŸtir.
Katılımcılara haziran ayındaki ruh halleri soruldu ve 10 üzerinden değerlendirmeleri istendi. İstanbulluların ortalama gerginlik düzeyi 7,2 olarak ölçülürken, korku düzeyi 6,7 olarak ölçüldü. Haziran ayında İstanbulluların yaşam memnuniyeti yüzde 4,5, memnuniyet düzeyi ise 4,7 oldu.
